Anonim Şirket; Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnızca malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir.
Anonim ortaklık bir sermaye ortaklığıdır.
Çünkü;
Sermayesi belirliolup paylara bölünmüştür,
Sınırlı sorumluluk ilkesi geçerlidir,
Pay sahipleri, sadece ortaklığa karşı sorumlu bulunmaktadır.
TTK m. 331 uyarınca Anonim Ortaklık; kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik konuda kurulabilir yani Anonim Ortaklık kurulabilmesi için bir ticari işletme işletilmesi şart değildir; Anonim Ortaklığın amacı, ekonomiktir. (Kar elde etme ve dağıtma hedefi)
Anonim Ortaklık, organları vasıtasıyla işlemektedir: Genel Kurul ve Yönetim Kurulu. Her iki organın çalışmalarında da çoğunluk ilkesi hakim olmaktadır.
Anonim Ortaklığın kurulabilmesi ve varlığını sürdürebilmesi için 1 pay sahibi yeterlidir.
Türk Ticaret Kanununda, Anonim Ortaklık için asgari pay sahibi sayısı öngörülmemiştir.
Pay sahibi bulunmayan Anonim Ortaklık mümkün değildir. Bir diğer ifade ile payların tümü bizzat Anonim Ortaklığa ait olamayacaktır.
Anonim Şirket, Türk Ticaret Kanununda açıkça sermaye şirketi olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla Anonim Şirket, ortaklarından bağımsız bir tüzel kişiliğe ve hak ve fiil ehliyetine sahiptir. Ayrıca, kurulduğu andan itibaren Tacir sıfatına haiz olup kendi borçlarından dolayı da yalnızca malvarlığıyla sorumludur.
TTK m. 337/1 uyarınca; Pay taahhüt edip esas sözleşmeyi imzalayan gerçek ve tüzel kişiler kurucudur.
Kurucular organ değildir ve kurucular ile Anonim ortaklık arasında hizmet veya vekalet ilişkisi bulunmamaktadır. Kurucuların sorumluluğu şahsi ve müteselsilendir.
Anonim Şirketler; Tüzel Kişi Tacir oldukları dolayısıyla Ticaret Unvanı seçmek ve kullanmak zorundadır.
Anonim Ortaklık unvanı, işletme konusu belirtilerek oluşturulur.
Anonim Ortaklığın kendisine ait malvarlığı ve tüzel kişiliği bulunmaktadır.
Anonim Şirket Ortakları, Ortaklık borçlarından sorumlu değildir. Sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye paylarını ödemekle yükümlüdür.
Anonim Şirket Ortaklarının Asli Yükümlülüğü, sermaye koyma borcudur.
Ortaklık payları, kıymetli evrak niteliğindeki pay senetleritarafından temsil edilir.
Ortaklık borçları dolayısıyla kural olarak pay sahiplerine başvurulamaz.
Esas Sermaye; Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilen ve Genel Kurul tarafından değiştirilmesi mümkün olmayan sermayedir. Esas Sermaye payının itibari değeri en az 50.000-TL olmalıdır.
Kayıtlı Sermaye; Sermayenin artırılmasında Yönetim Kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren sermayedir. Kayıtlı Sermaye payının itibari değeri en az 100.000-TL olmalıdır.
KURULUŞ AŞAMALARI
1) Taraflar arasında, kanuna uygun ve yazılı olarak hazırlanan bir Şirket Sözleşmesi akdedilir.
2) İşbu sözleşme, Noter huzurunda imzalanır.
3) İmzalanan sözleşme, Ticaret siciline tescil ve ilan edilir. Böylece Anonim Şirket kurulmuş olur.
TTK m. 335/1 uyarınca Anonim Ortaklık; kurucuların kanuna uygun olarak düzenlenmiş bulunan sermayenin tamamını ödemeyi şartsız taahhüt ettikleri, imzalarının noterce onaylandığı esas sözleşmede “Anonim Şirket kurma iradelerini açıklamalarıyla” kurulur.
Ancak buradaki Ortaklık; kuruluş halindeki Anonim Ortaklığının tüzel kişiliği bulunmayan ön şirkettir. Hukuki anlamda kuruluş, Anonim Ortaklığın malvarlığı, organları vs. nitelikleriyle en azından kanunun emrettiği şekilde donatılarak tüzel kişilik kazanmasıdır. Kuruluşu kurucular yürütür, gereken işlemleri gerçekleştirir. Bu işlemlerin hukuki ve cezai sorumluluğu kuruculara aittir.
TTK m.335/1 hükmü uyarınca; bir Anonim Ortaklık ani olarak kurulur. Ani Kuruluş, hem akdi hem de niteliklişekilde gerçekleştirilebilir.
Ani kuruluş kapsamında kurulmakta olan adi ortaklığın sermayesinin tümünü kurucular taahhüt eder. Taahhüt, Anonim Ortaklık esas sözleşmesinde yapılır.
Ani Kuruluş, Basit ve Nitelikli olmak üzere 2 şekilde gerçekleşmektedir;
1. Basit (Nakdi) Kuruluş; Şirketin kuruluşunda ortaklarca taahhüt edilen sermayenin tamamı nakitten yani paradan ibaret olmasıdır. Nakden taahhüt edilen payların itibari değerinin en az %25’inin Anonim Ortaklığın tescilinden önce ödenmesi gerekir.
2. Nitelikli (Mevsuf) Kuruluş; Şirket esas sözleşmesinde ayni sermaye getirilmesi, şirket hesabına bazı malların satın alınması hallerinde gündeme gelmektedir.
ŞİRKET SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİK ŞARTLARI;
1) Yazılı Şekil; Ortaklık Sözleşmesi, Türkçe ve yazılışekilde yapılmalıdır.
TTK m.576 hükmü uyarınca;
Şirketin ticaret unvanı ile merkezinin bulunduğu yer,
Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış şekilde,
Şirketin işletme konusu,
Esas sermayenin itibari tutarı, esas sermaye paylarının sayısı, itibari değerleri, varsa imtiyazlar, esas sermaye paylarının grupları,
Müdürlerin adları, soyadları, unvanları, vatandaşlıkları,
Şirket tarafından yapılacak ilanların şekli.
İşbu yasada öngörülen emredici nitelikteki unsurlardan birini içermeyen Anonim Ortaklık Sözleşmesi, Ticaret Siciline Tescil ve İlan edilemez.
2) Esas Sözleşmenin, Noter Huzurunda İmzalanması; Sözleşmenin Sicil Müdürü tarafından incelenmesi sırasında, Sözleşmede bir eksiklik kanuna aykırılığın tespit edilmesi halinde Sicil Memuru, tescili reddetmez aksine bu eksikliğin giderilmesi için ilgililere uygun bir süre verir. Bu süre içerisinde bu eksiklik giderilmeyip üzerinden de uzunca bir süre geçmişse; Doktrinde bu halde; Ortakların ve 3. Kişilerin zarar görmemeleri adına tescilin geçerli olacağı kabul edilmektedir.
Bir Anonim Ortaklığın içerdiği hukuki sakatlık ne kadar büyük olursa olsun butlanına karar verilemez.
Ancak, Türk Ticaret Kanunu, kuruluşa ilişkin sakatlıklar dolayısıyla Anonim Ortaklığın feshi davasının açılabilmesine olanak tanımıştır. Fesih Davası, Anonim Ortaklığın tescil ve ilanından itibaren 3 aylık hak düşürücü süre içerisinde açılmalıdır.
Davanın açılabilmesi için Anonim Ortaklığın kuruluşu esnasında;
Zorunlu içeriğe, şekil şartlarına, ayni sermayenin konulması hakkındaki kanun hükümlerine uyulmamış,
Kanun hükümlerine aykırılık sebebiyle alacaklıların, pay sahiplerinin ve kamunun menfaati önemli şekilde tehlikeye düşürülmüş olmalıdır.
Davayı; pay sahipleri, alacaklılar ve Yönetim Kurulu açabilir.
Dava, Anonim Ortaklığa yöneltilmektedir.
Dava süresi içinde açılmamış veya açılmış ancak eksiklikler tamamlanmamış ya da düzeltilmemişse, bu tür sakatlıklar daha sonra ileri sürülemez.
Tescilin onarıcı etkisi ile sakatlıklar düzeltilmiş kabul olunur.
Anonim Ortaklığın kuruluşu ve esas sözleşme değişiklikleri herhangi bir makamın iznine bağlanamaz. (İstisnası bulunmaktadır.)
3) Ticaret Siciline Tescil ve İlan;
Noter huzurunda Esas Sözleşmenin imzalanmasından sonra tescil için Şirket Merkezinin bulunduğu yerdeki Ticaret Siciline, Şirket Müdürlerinin tümü tarafından imzalanmış bir dilekçe ile başvurulur. Esas Sözleşmenin tamamı tescil ve ilan edilir. Tescil süresi 30 gündür, bu süre zarfı içerisinde Şirket Merkezinin bulunduğu yer Ticaret Siciline “tescil “ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde “ilan” olunur. Anonim Şirket, Ticaret Siciline tescil ile Tüzel kişilik kazanır dolayısıyla Tüzel kişilik kazanımı için tescil yeterli olup ilana gerek yoktur. Bu anlamda Tescil, kurucu ve açıklayıcı niteliktedir.
Sadece TTK m. 354’te belirtilen kayıtların üçüncü kişilerce bilindiği kabul olunur Bu durum, sicilin olumlu etkisidir.
Bu kayıtlar; Anonim Ortaklık sermayesi;
Ödemeye ilişkin şekil şartları;
Anonim Ortaklığının nasıl temsil olunacağı;
Anonim Ortaklığının ticaret unvanı ve merkezi gibi kayıtlardır.
Sözleşmenin Noter huzurunda imzalanmasından sonra, sicile tescil edilmesine kadarki süre içerisinde ÖN ŞİRKET kurulmuş olmaktadır.
Kuruluş öncesi ortaklık, Anonim Ortaklık kurmak isteyen kimselerin mutabık kaldıkları hususları düzenleyen bir adi ortaklıktır. Dolayısıyla ön ortaklıktan farklı bir kavramdır, yazılı bir sözleşme olmasa da meydana gelebilir.
Ticaret Siciline Tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde İlan edildikten sonra Anonim Şirket kurulmuş olmaktadır.